Παρασκευή 17.05.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Περιβαλλοντικός φόρος: Οι οικονομικές συνέπειες στην ΠΙΝ

ΠΙΝ
22 Φεβρουαρίου 2022 / 12:30

H επιβάρυνση που αντιστοιχεί στην Π.Ι.Ν ανέρχεται σε 518,2 εκατ. € από την ετήσια παραγωγή ΑΣΑ

ΚΕΡΚΥΡΑ. Σε άρθρο που έγραψε η Μάχη Τράτσα και δημοσιεύθηκε την 9/2/2022 στην ιστοσελίδα www.news.b2green.grαναφέρονται ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την παραγωγή πλαστικών συσκευασιών στην Ελλάδα:

Από τον Ιανουάριο του 2021 στην εκτίμηση του προϋπολογισμού της ΕΕ εφαρμόζεται η αρχή του ίδιου πόρου για τα απορρίμματα πλαστικών που δεν ανακυκλώνονται (απόφαση 2020/2053 για το σύστημα ιδίων πόρων της ΕΕ) . Οι πόροι προέρχονται από την επιβολή χρέωσης στα κράτη μέλη ύψους 800 ευρώ ανά τόνο μη ανακυκλωμένων πλαστικών, ενώ το συνολικό ποσό ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω ως αποτέλεσμα αλλαγής του τρόπου μέτρησης των ποσοτήτων ανακυκλωμένων πλαστικών (σε πιστοποιημένους ανακυκλωτές και όχι στα κέντρα διαλογής). 

Σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η οποία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Βιομηχανικών Πλαστικού Ελλάδας και παρουσιάστηκε πρόσφατα  σε ημερίδα, η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλλει το ποσό των 127 εκατ. ευρώ στην ΕΕ για τις ποσότητες πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώθηκαν το 2020. Αντιστοίχως για το 2019, το κονδύλι ήταν στα 111,2 εκατ. ευρώ.Επομένως, όπως αναφέρει η μελέτη, η βελτίωση της διαδικασίας ανακύκλωσης πλαστικών συνδυάζεται και με δημοσιονομικά οφέλη για τη χώρα από τη μείωση των πόρων που κατευθύνονται στον κοινοτικό προϋπολογισμό μέσα από τη συγκεκριμένη χρέωση.

Στην Ελλάδα παράγονται 242.300 τόνοι πλαστικών συσκευασιών και εισάγονται άλλοι 81.500 τόνοι. Δηλαδή στη χώρα «κυκλοφορούν» 323.800 τόνοι πλαστικών. Από αυτά, 269.700 τόνοι αφορούν στην εγχώρια κατανάλωση και 54.100 τόνοι εξάγονται. Σε ταφή στους ΧΥΤΑ καταλήγουν 141.400 τόνοι αποβλήτων, προς ανακύκλωση οδεύουν 85.200 τόνοι, ενώ ακόμα 25.200 εξάγονται προς ανακύκλωση, εκ των οποίων 1.300 τόνοι εκτός ΕΕ. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι κάθε χρόνο αναζητούνται 43.100 τόνοι πλαστικών συσκευασιών, για τους οποίους δεν υπάρχουν στοιχεία για το που καταλήγουν.

Πιθανώς ένα ποσοστό να επαναχρησιμοποιείται και τα υπόλοιπα να καταλήγουν στο περιβάλλον.
Με αφορμή τα παραπάνω στοιχεία και με δεδομένη την ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας η ταφή να γίνει η πλέον ακριβή επιλογή σε σχέση με την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών, θεωρούμε ότι είναι πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον, ιδιαίτερα όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων , να αφήσουμε να μας  μιλήσει η γλώσσα των αριθμών.

Με αυτό το πνεύμα γίνεταιπροσπάθεια εκτίμησης της επιβάρυνσης που αντιστοιχεί στην Π.Ι.Ν ( Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ) από τη θέσπιση  σε πανευρωπαϊκό επίπεδο του περιβαλλοντικού φόρου 800€/τόνος για κάθε τόνο πλαστικών συσκευασιών που οι δήμοι δε θα καταφέρουν να ανακυκλώσουν.

Μια αρκετά καλή προσέγγιση  για το σκοπό αυτό θα ήταν να χρησιμοποιηθούν ως συντελεστές στάθμισης  οι ετήσιες παραγόμενες ποσότητες ΑΣΑ (Αστικών Στερεών Αποβλήτων) στην Π.Ι.Ν σε σχέση με το σύνολο της επικράτειας, καθώς ενσωματώνει την επίδραση των τουριστικών ροών στην ετήσια συνολική παραγωγή ΑΣΑ, η οποία για το σύνολο της χώρας ανέρχεται σε 5.200 χιλ τόνους , με βάση τις εκτιμήσεις που αναφέρονται σε ΕΣΔΑ 2020-2030. 

Η ετήσια παραγωγή ΑΣΑ στην Π.Ι.Ν ανέρχεται σε 125χιλ. τόνους , ποσότητα που αντιστοιχεί στο 2,4%. Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ η Ελλάδα θα κληθεί να καταβάλλει εντός  της επταετίας  518,2 εκατ. ευρώ. Συνεπώς η επιβάρυνση που αντιστοιχεί στην Π.Ι.Ν ανέρχεται σε 518,2 εκατ. € Χ 2,4% = 12,44 εκατ. €.

Στον Πίνακα 1 φαίνεται η κατανομή του ποσού  των 12,44 εκατ.  €  ανά Π.Ε (Περιφερειακή Ενότητα) της Π.Ι.Ν με χρήση επίσης ως συντελεστή στάθμισης την ετήσια παραγωγή ΑΣΑ




Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η κατανομή των 6,190 χιλ. ευρώ ανά δήμο στην Π.Ε Κέρκυραςμε συντελεστή στάθμισης τις ετήσιες παραγόμενες ποσότητες ΑΣΑ ανά δήμο.



Το ποσό των 12,44 εκατ. €συν το τέλος ταφής που ορίστηκε σε 20€/τόνος για το 2021 αυξανόμενο  ετησίως κατά 5€/τόνο φτάνοντας τα 55€/τόνος το 2027 , θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν  υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι οι δήμοι αντιμετωπίσουν το θέμα της διαχείρισης αποβλήτων ως πρόβλημα διαχείρισης και εξοικονόμησης πόρων και ασχοληθούν σοβαρά  και αποτελεσματικά με την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών.  Πράγμα που σημαίνει ότι επιβάλλεται το συντομότερο δυνατόν να αναπτύξουν τη μέθοδο της Διαλογής στη Πηγή και μάλιστα με σύστημα πόρτα-πόρτα ,  όπως επιτάσσουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες πακέτο για την κυκλική οικονομία, οι οποίες αποτελούν σοβαρότατη νομική υποχρέωση της χώρας και ενσωματώθηκαν πρόσφατα στον νέο ΕΣΔΑ 2020-2030.

Όσοι δήμοι ακολουθήσουν με προσήλωση αυτή την επιλογή θα ωφεληθούνγιατί θα καταφέρουν να πετύχουν σημαντική ελάφρυνση στους ήδη επιβαρυμένους προϋπολογισμούς τους μειώνοντας ανάλογα τις επιβαρύνσεις από φόρους και τέλη , σε αντίθεση με όσους επιμένουν στην αδιέξοδη επιλογήτων σύμμεικτων και συνεπώς των μεγάλων υπολειμμάτων και της ταφής.

Όπως γίνεται αντιληπτό η ταφή καθίσταται πανευρωπαϊκά και με διαφορά η πιο ακριβή μέθοδος διαχείρισης αποβλήτων, ιδιαίτερα στην Κέρκυρα, δεδομένου ότι τα προς ταφή σύμμεικτα απόβλητα μεταφέρονται εκτός νομού με κόστος (μεταφορά συν gatefee) περίπου 180€/τόνος, το οποίο επίσης μπορεί να εξοικονομηθεί στην περίπτωση της ανακύκλωσης.

Στην ανάλυση κόστους-οφέλους πρέπειφυσικά  να συνυπολογίζεται η απώλεια εσόδων που προκύπτει από την πώληση των ανακτημένων ανακυκλώσιμων που μεσοσταθμικά ανέρχεται σε 400€/τόνος. Επομένως οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες ,  πέραν των περιβαλλοντικών,έχουν πολύ σοβαρούς οικονομικούς λόγους να επικεντρώσουν με τη μέγιστη δυνατή ένταση τις προσπάθειες για διαλογή στη πηγή και ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών, ιδιαίτερα σε τόσο  δύσκολες περιόδους όπως οι τωρινές όπου για λόγους επιβίωσης οφείλουμενα εξοικονομούμε και το τελευταίο σεντ.

Επειδή πλέοντα κόστη «ξεφεύγουν»,επιβάλλεται να δημοσιεύονται τα ποσοτικά στοιχεία ανά δήμο σε μηνιαία βάση καθώς και τα στοιχεία κόστους, ώστε οι πολίτες οι οποίοι μέσω των δημοτικών τελών καλούνται να επωμιστούν υπέρογκα βάρη,να ξέρουν γιατί πληρώνουν.Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει ευκολότερα κατανοητή η αναγκαιότητα της ανάκτησης υλικών, και τελικά ο πολίτης να συμμετέχειοικειοθελώς στηνκοινή προσπάθεια, αναγνωρίζοντας τα οφέλη.

Ας έχουμε υπόψιν ότι είναι απείρως πιθανότερο να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί και ταχύτεροι στην επίτευξη απαιτητικών στόχων εάν επενδύουμε στον καλά ενημερωμένο πολίτη. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το παράδειγμα υιοθέτησης καλών πρακτικών που μας προσφέρει η περίπτωση του  Τρεβίζο στη γειτονική Ιταλία. Εκείη όλη φιλοσοφία της διαχείρισης αποβλήτων είναι δομημένη με επίκεντρο τον άνθρωπο, επενδύουν σε αυτόν, στην αξιοπιστία και τη σωστή ενημέρωση του,τον καθιστούν σύμμαχο,  επιτυγχάνουν 96,7% με διαλογή στη πηγή,μετατρέποντας το κοινωνικό πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων σε πρόβλημα διαχείρισης πόρωνκαι εν τέλει  διδάσκοντας μας πώς η κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία.Γιατί όχι και εμείς?Ποιός ο λόγος να επιμένουμε να πετάμε πόρους στα σκουπίδια? Ποιος ο λόγος εμμονής στην πανάκριβη επιλογή των σύμμεικτων?

Υπ’ αυτήν λοιπόν την έννοια, της εξοικονόμησης και αποδοτικότερης χρήσης των ούτως  ή άλλως περιορισμένων διαθέσιμων πόρων, θα ήταν σκόπιμο η διαστασιολόγηση των σχεδιαζόμενων έργωννα είναιπροσανατολισμένη στη διαλογή στη πηγή και ιδίως στη χωριστή συλλογή των βιοπαποβλήτων, δηλαδή να σχεδιάζονται έτσι ώστε να υποδέχονται τα προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα  υλικά της χωριστής συλλογήςγια τις ποσότητες  των οποίων υπάρχει η υποχρέωση αύξησηςκαι όχι στην περιβαλλοντικά οικονομικά και κοινωνικά ασύμφορη παραγωγή και επεξεργασία συμμείκτων, οι ποσότητες των οποίων με την πάροδο του χρόνου οφείλουν να βαίνουν προοδευτικά μειούμενες, ώστε τελικά αυτά τα έργα να γίνονται συμβατά και να υπηρετούν  τους τεθέντες στόχους της κυκλικής οικονομίας (ανακύκλωση 55%-65%  και υπόλειμμα προς ταφή μέχρι 10%), που τονίζουμε ακόμη μία φορά πρόκειται για νομική μας υποχρέωση.

Βώρος Θεόδωρος, Οικονομολόγος-Στατιστικός MSc