Η στρατηγική του καθρέφτη

Αναρωτιέται κανείς ποια είναι τελικά η επικοινωνιακή αξία της επιδίωξης επιβεβαίωσης των απόψεών του, μέσω της καταγραφής τους. Η απορία αυτή, υπαρξιακής υφής, προκύπτει από τη στιγμή που ο καθένας μας έχει εδώ και καιρό αποκτήσει τον δικό του δημόσιο χώρο· έναν χώρο στον οποίο μπορεί να εκτεθεί, αναζητώντας «ομοϊδεάτες». Η εύρεσή τους του προσφέρει ό,τι θετικό απορρέει από την εύκολη ένταξή του σε μια ομάδα, που ενδεχομένως ούτε καν γνώριζε πως υπήρχε.

Ανάλογα με τον χρόνο που αφιερώνει κανείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ψηφιακή του «εργατικότητα», η απήχησή του μπορεί να διευρυνθεί. Αντίστοιχα, διευρύνεται και η ομάδα όσων αποδέχονται τις θεμελιώδεις του απόψεις για τη ζωή και την κοινωνία. Στην περίπτωση αυτή, οι συγκρίσεις πληθυσμών χάνουν τη σημασία τους, εφόσον οι αριθμοί αρκούν ώστε να καλύψουν το πεδίο της επιδιωκόμενης αναγνώρισης — ανεξαρτήτως του αν άλλες ομάδες αποδεικνύονται πολυπληθέστερες.

Η προσδοκία αυτής της ψηφιακής δημοφιλίας συχνά μετατρέπεται σε νεύρωση, μεταλλάσσοντας τις κοινωνικές σχέσεις — τουλάχιστον ως προς τη θεμελιώδη τετ-α-τετ προϋπόθεση που χαρακτήριζε τον προ-υβριδικό κόσμο. Δεν είναι λίγες οι φορές που μια τέτοια διαδικτυακή καμπάνια φέρνει εκλογικά αποτελέσματα ή δημιουργεί κινήματα πολυπληθή και μαζικά. Ωστόσο, δεδομένης της αφαιρετικότητας που διέπει αυτού του τύπου τις σχέσεις, η πραγματική ζωή έρχεται αμείλικτη να τις διαψεύσει — ή, στην καλύτερη περίπτωση, να τις αμφισβητήσει σφόδρα.

Γι’ αυτό και ίσως είναι προτιμότερο, αντί να επιδιώκεται η άγρα ψηφιακής αποδοχής, να καλλιεργούνται οι παραδοσιακές σχέσεις συλλογικότητας — τοπικά σωματεία, σύλλογοι, πρωτοβουλίες με φυσική παρουσία και ρίζες. Το παράδειγμα της Κέρκυρας είναι χαρακτηριστικό. Τόσο, που ενόψει μελλοντικών εκλογών, να φαντάζει προτιμότερη η συγκρότηση ενός τοπικού κινήματος «από τα κάτω», που θα επιλέγει τους εκπροσώπους του, αντί της προβολής ενός «από τα πάνω» γλίσχρου πολιτικού κοσμοπολιτισμού, ο οποίος εμφανίζεται ως δήθεν απόδειξη αυθεντίας — ενώ στην πράξη δεν κάνει τίποτε άλλο από το να «σκοτώνει τον δράκο» που θα όφειλε να αφυπνίσει.

Κι αν το δεύτερο μοντέλο είναι φύσει συντηρητικό, καθώς βασίζεται στην ανάθεση, το πρώτο είναι εγγενώς προοδευτικό — ακόμη κι αν ο αγώνας αποδειχθεί άνισος.